vrijmetselarij in cijfers voor en na de Tweede Wereldoorlog

Enkele posts geleden had ik het over het aantal vrijmetselaars en blauwe loges onder de zes grote koepels van vandaag. Laten we nu nog wat verder terug in de tijd gaan. Op basis van die cijfers kan de hedendaagse aangroei van de Belgische vrijmetselarij enkel maar spectaculair worden genoemd. Vlak vóór de Tweede Wereldoorlog waren er onder het GOB 4.600 broeders; onmiddellijk na de Bevrijding sloten zich daarvan slechts 2.500 opnieuw aan - de werking van de vrijmetselarij werd door de bezetter onmogelijk gemaakt, tal van vrijmetselaars werden naar de kampen gestuurd of omgebracht en de schade die opzettelijk of door het oorlogsgeweld aan de tempels werd toegebracht was aanzienlijk. In 1945, met de oorlog definitief afgelopen, klokte het GOB af op 3.350 leden. Het GOB telde 30 werkplaatsen, DH - alle andere koepels ontstaan later - had er 10. 
Even een tabel erbij halen met alle GOB-loges erin:

Nr.	Loge	Oosten	Stichting	Taal	1940	1944	1945
1	La Parfaite Union	Bergen	1721	Fr	181	106	145
2	La Bonne Amitié	Namen	1770	Fr	135	70	108
3	La Parfaite Intelligence et L’Etoile réunis	Luik	1775	Fr	436	264	340
4	Les Vrais Amis de l’Union et du Progrès réunis	Brussel	1798	Fr	485	100	297
5	Les Amis Philanthropes	Brussel	1798	Fr	317	145	180
6	Les Amis Philanthropes 2	Brussel	1894	Fr	420	228	280
7	Les Amis Philanthropes 3	Brussel	1911	Fr	236	122	159
8	Les Amis du Commerce et La Persévérance réunis	Antwerpen	1804	Fr	202	106	160
9	La Constance	Leuven	1808	Fr	40	27	21
10	Les Elèves de Thémis	Antwerpen	1808	Nl	128	68	91
11	Les Amis de la Parfaite Intelligence	Hoei	1809	Fr	61	41	50
12	Les Philadelphes	Verviers	1809	Fr	79	44	42
13	Le Septentrion	Gent	1811	Fr	239	185	208
14	La Liberté	Gent	1866	Fr	213	131	184
15	L’Indivisible	Spa	1868	Fr	25	17	26
16	Le Travail	Verviers	1869	Fr	145	70	82
17	La Charité	Charleroi	1879	Fr	201	105	159
18	La Flandre	Brugge	1881	Nl	90	50	68
19	Marnix van Sint Aldegonde	Antwerpen	1889	Nl	184	106	144
20	Les Frères réunis	Doornik	1906	Fr	99	43	78
21	L’Amitié	Kortrijk	1906	Fr	81	54	57
22	L’Ere nouvelle	Léopoldville	1909	Fr	48	25	38
23	Action et Solidarité	Brussel	1924	Fr	104	50	74
24	Promethée	Brussel	1928	Fr	99	75	94
25	Hiram	Luik	1930	Fr	130	96	110
26	Balder	Brussel	1932	Nl	62	41	52
27	Trois Niveaux	Oostende	1933	Fr	19	10	13
28	Union et Charité	La Louvière	1934	Fr	61	45	50
29	De Zwijger	Gent	1935	Nl	57	42	58
30	Simon Stevin	Brugge	1939	Nl	30	16	20
	Totaal				4594	2457	3350

Opmerkingen: 

• Les Philadelphes en Le Travail, allebei uit Verviers, zullen in 1947 fusioneren tot Les Philadelphes et Le Travail réunis, onder het nummer 12. Zodoende zullen alle andere loges lager op de ladder een nummer inleveren. 
• Les Amis Philanthropes N°2 is momenteel in slaap - op non-actief dus.
• De Congolese werkplaats L'Ere nouvelle is eveneens niet meer actief.
• La Parfaite Intelligence et l'Etoile réunis - in het jargon: de PIER - zal in 1959 stichtend lid zijn van de Grootloge van België. In 1970 koppelde zij zich los van de GLB om in 1974 opnieuw in het GOB te worden opgenomen.
• La Constance, Le Septentrion en de helft van De Zwijger vormen verder de kern van de GLB bij haar oprichting in 1959; La Liberté, Marnix van Sint Aldegonde en Simon Stevin gaan in 1960 over naar deze nieuwe obediëntie, en eigenlijk is dan ook de officiële aansluiting van De Zwijger-GLB. 
• La Constance, Le Septentrion en La Liberté zijn vandaag, onder de GLB, nog steeds Franstalig; L'Amitié ging over naar het Nederlands als voertaal in 1971 en Trois Niveaux is tweetalig. 
• In Brussel is Balder tot 1968 de enige Nederlandstalige werkplaats: dan komt Branding erbij. Samen met De Vier Ghecroonden - in 1980 ontstaan op initiatief van Balder, Branding en het Aalsterse Ontwaken - vormen deze drie vandaag de enige Nederlandstalige loges in Brussel onder het GOB. 
• Twee loges kregen een lichte naamswijziging: de werkplaatsen uit Namen en La Louvière heten voluit La Bonne Amitié-François Bovesse en Union et Charité-Georges Pirson, genoemd naar hooggeplaatste vrijmetselaars, slachtoffer van de bezetting. 

Tot aan de Tweede Wereldoorlog bestaat het gemengde DH uit deze werkplaatsen:
45. Egalité, Brussel, opgericht in 1912.
852. Vérité, Brussel, opgericht onder de Grande Loge mixte de France in 1923 maar onder DH gebracht in 1927.
887. Sagesse, Brussel, opgericht in 1927.
888. Latomia, Brussel, opgericht in 1927.
889. Sincérité, Brussel, opgericht in 1927. Vormt samen met de in 1929 opgerichte La Paix in 1933 werkplaats 942 Sincérité et La Paix réunis.
908. Tolérance, Luik, opgericht in 1929.
921. Aurore, Brugge, opgericht in 1930.
944. Persévérance, Doornik, opgericht 1933-1939. Is hieropgestart in 1977 als Germaine Devalet - Persévérance nouvelle.
948. Gaston Vandermeeren, Gent, opgericht in 1933 en de eerste Nederlandstalige DH-werkplaats in België. 
In 1928 wordt trouwens ook de Belgische Federatie van Le Droit Humain als volwaardige koepel opgericht. Tot dan toe vielen de loges onder het gezag van Parijs. Tot vandaag zorgt de hoofdzetel van DH in de Franse hoofdstad voor de conformiteit van alle DH-werkplaatsen ter wereld. Dat verklaart ook waarom de nummering internationaal doorloopt.