Symposium 25 mei: Verborgen religies

De Nederlandse uitgeverij AnkhHermes specialiseert zich in publicaties over spiritualiteit, esoterie en alternatieve levenswijzen. Ze organiseert op zaterdag 25 mei het symposium Verborgen religies - Een reis in beelden. Vertrekpunt van de bijeenkomst in Amesfoort is de combinatie tussen kunst en religie vanuit drie verschillende benaderingen. Er zijn drie sprekers: Klaus-Rüdiger Mai zal het hebben over de beeldvorming rond Maria en de heidense oorsprong ervan - daar valt inderdaad het een en het ander over te vertellen. Mai heeft een aantal boeken op zijn naam staan, onder andere over het Vaticaan en Benedictus XVI, maar ook het in het Nederlands vertaalde Geheime Genootschappen. Mythe, macht en werkelijkheid. Hij heeft het daarin onder meer - en onvermijdelijk - over de vrijmetselarij. Ik loop niet warm van dit soort boeken die een zeer algemeen en Amerikaans gekleurd beeld van vrijmetselarij bieden. Vaak is de kern wel correct, maar wordt het eenvoudiger dan weer spectaculairder voorgesteld dan het eigenlijk is. De derde spreker is Jacob Slavenburg over het mystieke huwelijk tussen het aardse en het hemelse, daarbij de linken makend naar het religieuze en esoterische. Slavenburg publiceerde uitvoerig, onder andere over Helena Blavatsky, Rudolph Steiner en het beruchte Thomasevangelie. Pas echt interessant wordt het met de tweede spreker, Jean-Louis de Biasi. Deze zal het hebben over vrijmetselarij en in zijn voordracht op zoek gaan naar maçonnieke sporen in Amerikaanse steden. Op zich is daar absoluut niets verkeerds aan: er zijn nog mensen die dat doen. De summary van de Biasi's uitzetting voor Amesfoort doet mij ernstig twijfelen aan zijn geloofwaardigheid, altans op historiografisch vlak. Wanneer hij de vrijmetselarij voorstelt als 'daterend uit het oude Egypte en Rome' en 'voortkomend uit de oude westerse mysteriegodsdiensten' kenmerkt de Biasi zichzelf als een typisch product van een achterhaalde Angelsaksische benadering van de ontstaansgeschiedenis van vrijmetselarij. Bijna honderd jaar geleden werden dit soort stellingen nog in maçonnieke middens als bijzonder waarachtig geponeerd, bijvoorbeeld door H.L. Haywood.

Dit pad is al sinds Robert F. Gould verlaten, en op een paar losse flodders na is er vandaag geen enkele serieuse historicus die, vanuit zijn maçonnieke achtergrond, aan de vrijmetselarij deze ontstaansgeschiedenis zal toeschrijven. De Biasi zal vervolgens verder in gaan op de 'kosmische en symbolische blauwdruk' waarop steden zoals Washington DC ontstaan zijn. Uiteraard zijn er in het ontwerp van deze stad maçonnieke

elementen aanwezig. Daar had Steven Bullock het als plenary speaker tijdens de ICHF van 2011 uitvoerig over. We hebben niet enkel de beroemde eerste maçonnieke steenlegging van het Capitool door president George Washington, maar ook vergeten en uiterst sobere plechtigheid waarbij enkele jaren eerder op maçonnieke wijze de steen werd gelegd die de punt van ruit markeerde waarbinnen de nieuwe hoofdstad zou worden gebouwd. Maar meer moet daar niet achter worden gezocht. Het klopt dat de Amerikaanse hoofdstad volgens een bepaald patroon werd gebouwd, maar niet dat de geometrische lijnen een doelbewust esoterisch doel dienden. Laat staan dat gebouwen, die veel later werden opgetrokken, vanuit diezelfde benadering zouden zijn ontworpen. Het doet mij een beetje denken aan een uiteenzetting van - eveneens een Amerikaan - op de symposium The Expression of Freemasonry in november 2008 in Den Haag. Op een bepaald ogenblik zag desbetreffende spreker zelfs in een neo-barok altaarstuk een maçonnieke betekenis: a ja, er lag een 'geblokte vloer' voor. Of ook nog, tijdens de eerste editie van de ICHF in 2009, toen een van de sprekers het had over het maçonniek grondplan van het kerkhof van Glasgow. Iedere grafsteen met drie trapjes kreeg er al meteen een vrijmetselaarslabel. Maar goed, door deze benadering van vrijmetselarij krijgt het esoterische element al te veel gewicht ten nadele van spirituele. En dat terwijl spiritualiteit juist niet te minimaliseren is binnen de vrijmetselarij vandaag. Maar ook daarover bestaan nu te weinig degelijke studies die niet vervallen in algemeenheden of zweverigheden. Wie echt iets meer wil weten over vrijmetselarij, spiritualiteit en esoterie kan bijvoorbeeld deelnemen aan het symposium over Egyptische vrijmetselarij, op zaterdag 20 april, in de gebouwen van de Grootloge van Frankrijk in Parijs, georganiseerd door het Institut Maçonnique de France - Section Province (maar ik ben niet zeker of het ook voor niet-vrijmetselaars toegankelijk is).

 

Praktische info:

Symposium Verborgen Religies - Een reis in beelden.

Zaterdag 25 mei 2013 van 13u00 tot 18u00 in De Flint, Amersfoort (Stadszaal)
Toegangsprijs: € 34,95 exclusief servicekosten.

De voertaal is Engels (Mai en De Biasi) en Nederlands (Slavenburg)

Meer info op de website.