Vrijmetselarij volgens Apostel

Uitgeverij Houtekiet brengt deze maand de grote klassieker Vrijmetselarij. Een wijsgerige benadering van Leo Apostel opnieuw in de boekhandels. Het oorspronkelijke werk van de in 1995 overleden Gentse filosoof verscheen in 1992 in het Nederlands, terwijl de Engelse versie (Freemasonry, a philosophical essay) al in 1985 verscheen. Apostels stelling dat de vrijmetselarij de trein met de 20e eeuw grotendeels gemist heeft moet nu misschien wat genuanceerd worden. Zo pleitte Apostel voor een drastische vermindering van het lidgeld - wat op zich vandaag nu ook niet zo een groot probleem stelt - en een opheffing van het geheim. Op dat vlak sluit Jean Paul Van Bendegem daar ook bij aan, maar daarmee raak je eigenlijk aan een van de kernprincipes van de vrijmetselarij. Ook moet het boek van Apostel bekeken worden in het verlengde van zijn vertrek uit de vrijmetselarij ten gevolge van het niet-willen engageren van zijn loge in de rakettenkwestie van begin jaren '80.

De echte waarde van Apostels boek ligt vooral in zijn overzicht van wijsgerige stelsels en denkers rond en over vrijmetselarij. Niemand anders kan zo goed Fichte, Goethe, Herder en anderen begrijpen en wijst daarmee tegelijk op de grote lacune dat er na het midden van de 19e eeuw geen enkele filosoof van naam zich meer door de vrijmetselarij liet inspireren en vice versa.

 

Apostel, Leo. Vrijmetselarij. Een wijsgerige benadering. Antwerpen, Houtekiet, 2012, 320 p.