Hasseltse vrijmetselarij in De Morgen

De Standaard verwijst vandaag naar de interne loge-rechtspraak. Wanneer een vrijmetselaar in zijn profaan leven iets uitspookt wat niet strookt met de filosofie of het wereldbeeld van de loge waartoe hij behoort, kan hij geschorst of uitgesloten worden. In zo een geval wordt er binnen de loge een tribunaal opgericht, waar de geviseerde broeder zich kan (laten) verdedigen. Het is geen automatisme dat een veroordeling voor een burgerlijke rechtbank een maçonnieke sanctie oproept. Frank De Fever haalt in zijn boek Waarom ik bij de loge ben een mooi voorbeeld aan: in dat specifiek geval was er heel wat discussie binnen de loge omwille van het wangedrag van een van de broeders. Hij was dan wel effectief veroordeeld, maar hij was een goede vrijmetselaar. Bovendien zou schorsing of uitsluiting zijn sociale isolatie, ten gevolge van zijn veroordeling, alleen maar laten toenemen. Moest zijn loge dan niet haar rol als sociaal vangnet opnemen? Uiteindelijk volgde er geen uitsluiting, wel schorsing. Kleine kanttekening: je kan als vrijmetselaar ook naar zo een intern tribunaal worden doorverwezen indien je als regulier zittingen van irreguliere loges bijwoont of irreguliere vrijmetselaars in reguliere werkplaatsen binnenlaat. In artikel 9 van de constituties van de RGLB staat duidelijk dat bezoekrecht niet geldt tussen regulieren en irregulieren. 

De Standaard verwijst vandaag ook naar de Hasseltse kwestie. Douglas De Coninck schreef enige tijd gelden in De Morgen een artikel over de problemen met de politiezone HaDiZo, en maakte daarbij de link naar de plaatselijke vrijmetselarij. Het artikel van 9 oktober 2011 staat op de website, maar is ook hier beneden te lezen. 

In 2005 al probeerde de Hasseltse procureur Marc Rubens de omstreden ex-korpschef Michel Beckers op non-actief te zetten. De man bleek op kosten van een drugsbaron naar Hongarije te zijn gereisd toen die daar op zoek ging naar een locatie voor een xtc-lab. Ondanks de bezwaren van het parket kon Beckers nog zes jaar lang aanblijven. Een mogelijke verklaring? Zijn lidmaatschap van de Hasseltse vrijmetselaarsloge La Tolérance.

Michel Beckers werd in 2000 korpschef van zone-HaZoDi (Hasselt, Zonhoven, Diepenbeek) met de steun van Steve Stevaert (sp.a), toen verhinderd burgemeester van Hasselt en minister in de Vlaamse regering. Vijf jaar later, toen het politiecollege moest beslissen of zijn mandaat zou worden verlengd, was een positief advies nodig van de procureur des Konings, Marc Rubens. 

Hij wordt sinds de veel besproken Panorama-uitzending over de HaZoDi-klokkenluiders samen met huidig burgemeester Hilde Claes (sp.a) gezien als voornaamste kop van jut. Documenten die De Morgen kon inzien geven aan dat Rubens integendeel in 2005 een negatief advies afleverde.

Op reis met drugsbaron
In de zomer van 2003 voerde de federale politie van Hasselt onder leiding van substituut Ann Durwael een onderzoek tegen Sylvain M., een Limburgse zakenman en flamboyante oud-voorzitter van een voetbalclub. M. leidde een bedrijf dat chemicaliën vervoert. In oktober 2003 werden M. en twee zonen gearresteerd. Ze bleken een handeltje te hebben opgezet in vloeibare bestanddelen voor xtc en speed. Er werd een cannabisplantage ontdekt met 500 plantjes.

M. was drukdoende zijn netwerk uit te breiden tot in Oost-Europa en was in juni 2003 naar Roemenië en Hongarije gereisd, op zoek naar nieuwe locaties voor drugslabs. In het Roemeense stadje Câmpia Turzii liet M. zich door de burgemeester ontvangen als mogelijke buitenlandse investeerder voor 44 hectare grond op het lokale industrieterrein. De koop ging niet door, en gelukkig maar, berichtte de Roemeense krant Adevarul op 12 juli 2004: "De autoriteiten te Câmpia Turzii zijn bijzonder kwetsbaar voor mensen met dergelijke criminele bedoelingen."

M. en één van zijn zonen worden op 7 mei 2004 door de correctionele rechtbank in Hasselt veroordeeld tot 3 en 3,5 jaar gevangenisstraf. Tijdens het vooronderzoek was echter aan het licht gekomen dat M. zich tijdens een reis naar Hongarije had laten vergezellen door HaZoDi-korpschef Michel Beckers. Beiden waren in die tijd goed bevriend. Volgens de federale politie was het M. die de reiskosten betaalde, Beckers betaalde ze pas terug nadat de zaak was opgemerkt. Voor Rubens was het uitgesloten dat Beckers kon aanblijven, maar hij zag zich onder druk genoodzaakt om zijn negatieve advies in te slikken.

Michel Beckers wenst niet in te gaan op onze vragen. Hij beperkt zich in een korte commentaar tot: "Doe maar jongen, doe maar." Procureur Rubens zegt: "Dit behoort tot het geheim van de beraadslaging."

Ledenlijst van de loge
De Panorama-reportage begin deze maand ging over georganiseerde graaicultuur, verzekeringsfraude en interne pesterijen. De vraag rijst hoe de los daarvan al in opspraak gekomen korpschef zo lang in functie kon blijven. De redactie kwam in het bezit van een bundel documenten van en over de Hasseltse vrijmetselaarsloge La Tolérance die mogelijk een verklaring aanreiken.

De documenten bieden een unieke inkijk in de werking van één van de 19 werkplaatsen van de Grootloge van België (GLB). Een ledenlijst laat zien dat veel logebroeders actief zijn in het gemeenschapsonderwijs, de ambtenarij, de architectuur en de lokale politiek. De meesten zijn mensen zonder verhaal die op vrijdagavond samenkomen in hun zelf gebouwde tempel, verscholen in een hangar achter een huis in de Crutzenstraat 18 in Hasselt om samen te discussiëren over de hoofddoekenkwestie, Paul Scheffer of de oerknal.

De ledenlijst laat zien dat La Tolérance enkel toegankelijk is voor mannen. De avond eindigt steevast met hetzelfde ritueel, een dialoog tussen de 'Achtbare meester'(A.M.) en de eerste of tweede 'opziener'.

- "Op welk tijdstip beëindigen de vrijmetselaars de arbeid?"
- "Om middernacht, Achtbare Meester."
- "Hoe laat is het nu?"
- "Middernacht, Achtbare Meester."
- "Broeder eerste opziener, wat is de eerste plicht van de vrijmetselaar?"
- "Het geheim bewaren, Achtbare Meester."
- "Broeder tweede opziener, wat is de tweede plicht van de vrijmetselaar?"
- "Zijn broeders binnen en buiten de tempel bij te staan, Achtbare Meester."

Volgens leden van de loge is dit een ritueel. Sommige Hasseltse logebroeders lijken dit letterlijk op te vatten. De A.M., die avond in 2008, is Pim Lagay, in die tijd voorzitter van Open Vld in Tongeren. De eerste opziener is advocaat Hugo Lamon, een van de hoofdactoren in de Panorama-reportage. Het was hij die als advocaat van de stad Hasselt en de politiezone HaZoDi als enige voor de camera mocht spreken. Het was ook hij die zich namens de politiezone in een rechtszaak burgerlijke partij stelde tegen hoofd administratie Vera Vrancken en haar collega Mary-Ann Vonckx. De twee dames waren naar het Comité P gestapt met een kopie van een vervalst examen waarmee Beckers de dochter van een vriend aan een baantje wou helpen bij HaZoDi.

Volgens Lamon, hierin gesteund door procureur Rubens, kwam het doorspelen van het vervalste examenblad neer op "diefstal". Het organigram laat zien dat Lamon niet enkel eerste opziener is bij La Tolérance, maar ook 'bibliothecaris'. Ook Michel Beckers is een vooraanstaand lid van Le Tolérance. Hij vervult de functie van 'redenaar'. In het organigram is hij één van de vier afgevaardigden die de Hasseltse werkplaats mogen vertegenwoordigen op nationale bijeenkomsten van de Grootloge van België.

En dan is er ook nog Harry Sweeck. Hij is de vader van Eva Sweeck, voor wie het examenresultaat moest worden vervalst, en die dankzij de fraude aan de slag kon als secretaresse van Beckers. Ook zijn naam prijkt op de ledenlijst van La Tolérance.
De lijst bevat nog andere opvallende namen, zoals die van Raymond Nelissen. Hij is in het dagelijkse leven advocaat-generaal bij het arbeidshof in Hasselt. Klokkenluiders Vrancken en Vonckx zijn al een jaar aan het procederen voor het recht op inzage in drie rapporten die het externe bureau Arista op hun vraag maakte naar aanleiding van hun klachten over gepest. "Wat we ook proberen, we krijgen de rapporten niet te zien", zegt Iris Exelmans, advocate van de klokkenluiders. "Telkens weer krijgen we te horen dat advocaat-generaal Nelissen zich tegen vrijgave verzet."

Nog een intrigerende naam op de ledenlijst van La Tolérance: Guido Hermans, een van de verantwoordelijken bij de Machiels Group, het bedrijf waarmee de stad Hasselt recent een door de Vlaamse regering gecontesteerde overeenkomst afsloot over de verkoop van de terreinen van Pukkelpop.

Tweede Hasseltse loge
Op hetzelfde adres als La Tolérance, huist ook de vzw Studiekring Thijl. De vzw is verbonden met een tweede Hasseltse loge, de werkplaats Tijl Uilenspiegel. Anders dan La Tolérance (GLB) behoort die tot het Grootoosten van België (GOB). Volgens historicus Jimmy Koppen van de Interdisciplinaire Onderzoeksgroep Vrijmetselarij aan de VUB, ontstonden beide loges bijna gelijktijdig in 1964 en zijn ze met elkaar verweven. In zijn boek Vrijmetselarij voor dummies schrijft hij dat Steve Stevaert lid is van één van beide, net als Willy Claes.

Per 1 maart 2007 vertrok Beckers als korpschef bij HaZoDi, zij het tijdelijk. Hij werd veiligheidsadviseur bij... gouverneur Steve Stevaert. Zijn vervanger binnen de zone HaZoDi werd Nico Schrooten. Die maakte een einde aan het geknoei met vergoedingen en premies voor dameslingerie op kosten van de belastingbetaler. Na een jaar wou Beckers zijn oude post terug. Dat was ook toen niet naar de zin van Rubens, en nog minder naar die van Herman Reynders, die Stevaert was opgevolgd als burgemeester en hem ook zou opvolgen als gouverneur.

In de logedocumenten zitten kopieën van brieven die Beckers eind 2007 en begin 2008 richtte aan Stevaert, toen nog gouverneur. In één ervan beklaagt de gedetacheerde korpschef erover dat er tegen hem wordt gecomplotteerd: "Zo liet Schrooten zich op Pukkelpop 2007 aan de bar ontvallen aan een aantal omstaanders - hij was dronken - dat Rubens, Reynders en Stevaert een politiek akkoord hadden afgesloten om mijn mandaat te verlengen, maar mij binnen het jaar buiten te 'winkelen'."

De brief dateert van enkele weken voor Beckers per 1 maart 2008 terugkeert als korpschef. Hij schrijft dat een commissaris hem heeft gebeld om na te vertellen wat Schrooten over hem, Beckers, tijdens een vergadering zou hebben gezegd: "Als Beckers een tijdje hier is roepen ze die zo naar een tussentijdse evaluatie en dan zal Rubens, juist gelijk de vorig keer (met het drugsdossier tegen M., ddc) wel een lade opentrekken en dan kan hij opkrassen en zit ik terug hier op deze stoel."

De ex-korpschef schrijft verder nog: "Diezelfde theorie heeft Schrooten nog eens verkocht, ook dronken, op het Vuurwerkfeest te Hasselt in september 2007."

Tien jaar lang is dit blijkbaar de manier geweest waarop in Hasselt werd beslist over het beheer van de politiezone. In juni werd het mandaat van Beckers niet langer verlengd. Na, alweer, een negatief advies van Rubens en een tussenkomst van de nieuwe burgemeester, Hilde Claes.

In een korte reactie liet zij gisteren via haar woordvoerster weten dat ze niet wist dat Lamon en Beckers samen deel uitmaken van dezelfde loge: "Dit behoort naar ons inzicht tot de privésfeer. Wij willen er wel op wijzen dat mijnheer Lamon als raadsman van de zone HaZoDi deze week, toch voor de dossiers over mogelijke misbruiken, is vervangen door een andere raadsman. Er loopt een audit en het valt niet uit te sluiten dat de heer Beckers hierbij in beeld komt. De heer Lamon treedt ook op als persoonlijke advocaat van mijnheer Beckers, wat deontologische bezwaren zou kunnen oproepen."