Debat Kruithof-Van Bendegem

Volgens de organisatie (Echt) kende het debat van gisterenavond in het Gentse Geuzenhuis een recordopkomst van 175 man. Ik kan mij natuurlijk alleen maar daar tevreden bij aansluiten. De affiche beloofde wel een interessant discours met Jean-Paul Van Bendegem en Jaap Kruithof als debatteurs. Nu ja, 'debat' was misschien verkeerd gekozen. Zoals Jean-Paul zelf zei was het eerder een intellectueel gesprek tussen heren. Kruithof had natuurlijk een aantal uitgesproken meningen, maar in essentie herhaalde hij hetzelfde wat ik eerder al in Knack en in zijn boeken heb gelezen. Hij toonde vooral zijn ergernis over de maçonnieke 'intriges' in de jaren '60, maar moest later op de avond meteen toegeven dat de situatie nu enorm veranderd was. Hij beschouwde de vrijmetselarij in hoofdzaak als een veredelde vriendenclub zonder noemenswaardige invloed waar hij toch niet tegen kon zijn. Naar het einde van de avond toe leken de twee sprekers ook op veel punten op dezelfde lijn te staan. Het enige, grote verschil was dat de ene de vrijmetselarij op persoonlijk vlak een spirituele en intellectuele noodzaak vond, terwijl de andere daar helemaal geen boodschap aan had. Ik heb als moderator ook niet de kaart van de complottheorieën en de grote clichés uitgespeeld, maar heb vooral vragen gesteld over atheïsme en spiritualiteit, vrijzinnigheid en maatschappelijk engagement. Van Bendegem toonde zich ook niet in alles eens wat de vrijmetselarij aangaat, maar ik maak daaruit op dat de vrijmetselarij juist haar sterkte kent in het samenbrengen van al die verschillende meningen. Kruithof zou dit juist een zwakte noemen. Hij vond ook het samenbrengen van symbolen van allerhande achtergronden in een maçonniek kader een eerder smakeloze vertoning.
Ik had wel de indruk dat het publiek het discours van de professoren kon waarderen. Ikzelf vond het alvast zeer leerrijk. Natuurlijk kon je geen echt vuurwerk verwachten: dan had je een rabiate tegenstander van niet-vrijzinnige achtergrond een forum moeten geven. En dan krijg je een discussie waar twee tegengestelde meningen nooit tot een overeenstemming kunnen of willen komen. Dan was het niveau veel lager geweest. Het was net bijzonder interessant twee overtuigd vrijzinnigen, en toevallig ook van protestantse origine, aan het woord te laten over een kwestie die zij niet gemeenschappelijk hebben.