Nieuwe publicatie

Gisterenochtend hebben we hier op het AMVB een heel pak dozen met het nieuwe boek ontvangen. Na heel veel vijven en zessen, waarover ik het nu niet ga hebben, kunnen we eindelijk de publicatie over de Koninklijke Vlaamse Schouwburg aan het grote publiek presenteren. Ondanks mijn bescheiden instelling moet ik wel zeggen dat ik het uiteindelijke resultaat geweldig geslaagd vind. Ik verwijs hier op deze blog ook naar omdat de KVS indertijd werd opgericht door een aantal vrijmetselaars zoals Julius Hoste sr. en Felix vande Sande. Wie weet hoeveel maçonnieke belangen er in dit soort "huizen van volksontwikkeling", los van Kerk en religie, lagen. Stof voor verder onderzoek, zou ik zeggen. Voor alle (inhoudelijke) info deel ik even het perscommuniqué mee:

Het archief van de Koninklijke Vlaamse Schouwburg (KVS) berust sinds 2004 in het Archief en Museum voor het Vlaams leven te Brussel (AMVB). De heropening van de vernieuwde schouwburg was voor het AMVB de aanleiding om de expositie Ruimte & spel in en rond de KVS na 1930 te organiseren. Deze succesvolle tentoonstelling was tussen 23 april en 20 september 2006 te bezichtigen. Op basis van de onderzoeksresultaten naar archief en erfgoed van de KVS, en de tentoonstelling, publiceert het AMVB het boek Ruimte & Spel. In en rond de Koninklijke Vlaamse Schouwburg. In deze rijkelijk geïllustreerde uitgave willen de auteurs stilstaan bij het belang van de KVS voor Brussel en de Brusselse Vlamingen, gezien door de ogen van architecten, theatermakers en historici. In vier artikels worden de verschillende aspecten nader bekeken. De totstandkoming van de KVS was in zekere mate het eindpunt van een strijd gevoerd door liberale flaminganten in de hoofdstad. Het theater en haar bestuur werden in de loop van tijd regelmatig het toneel van politiek getouwtrek, zoals het artikel van historicus Jimmy Koppen ook aanhaalt. Het gezelschap kon echter vanuit een prachtig gebouw werken. Jos Vandenbreeden, directeur van het Sint-Lukasarchief, belicht de architectuur van dit gebouw aan de Lakensestraat, dat in de 19^de eeuw transformeerde van een oud wapendepot tot een hypermodern theater. Deze schouwburg, ontworpen door Jean Baes, werd een voorbeeld voor de Vlaamse neo-renaissance en een belangrijke inspiratiebron voor Horta. Het originele theater van 1887 werd in 1955 door een brand grotendeels verwoest. De nieuwe zaal en speeltoneel maakten komaf met de technische beperkingen zodat nieuwe vormen van enscenering mogelijk werden. Luc Dhooghe en Rose Werckx van het architectenbureau AAS gaan hier verder op in. De KVS sloeg vanaf de jaren ’50 met bepaalde producties in de richting van de avant-garde, maar bleef in het algemeen op artistiek en vernieuwend vlak vaak ter plaatse trappelen. In het voorwoord tot het boek benadrukt artistiek leider van de KVS Jan Goossens en dramaturge Hildegard De Vuyst ook de lange weg die het huis, met een omweg langs De Bottelarij, heeft afgelegd. Het AMVB pretendeert niet met dit boek de clichés rond de “Koninklijke” “Vlaamsche” “Schouwburg” te neutraliseren, noch een afgesloten verhaal te vertellen. Ruimte & Spel wil echter als wetenschappelijke publicatie de aanzet geven tot meer en diepgravend onderzoek naar de betekenis van de KVS. In een afsluitend artikel biedt onderzoeker Thomas De Wolf alvast een overzicht van de vind- en bewaarplaatsen van haar erfgoed.


Redactie: Patricia Quintens, Mariet Calsius en Jimmy Koppen
128 p. met illustraties in vierkleurendrukEen publicatie van het Archief en Museum voor het Vlaams leven te Brussel. Deze is vanaf vandaag verkrijgbaar op het AMVB aan € 19 bij afhalen of € 22 bij verzending.

Debat Kruithof-Van Bendegem

Volgens de organisatie (Echt) kende het debat van gisterenavond in het Gentse Geuzenhuis een recordopkomst van 175 man. Ik kan mij natuurlijk alleen maar daar tevreden bij aansluiten. De affiche beloofde wel een interessant discours met Jean-Paul Van Bendegem en Jaap Kruithof als debatteurs. Nu ja, 'debat' was misschien verkeerd gekozen. Zoals Jean-Paul zelf zei was het eerder een intellectueel gesprek tussen heren. Kruithof had natuurlijk een aantal uitgesproken meningen, maar in essentie herhaalde hij hetzelfde wat ik eerder al in Knack en in zijn boeken heb gelezen. Hij toonde vooral zijn ergernis over de maçonnieke 'intriges' in de jaren '60, maar moest later op de avond meteen toegeven dat de situatie nu enorm veranderd was. Hij beschouwde de vrijmetselarij in hoofdzaak als een veredelde vriendenclub zonder noemenswaardige invloed waar hij toch niet tegen kon zijn. Naar het einde van de avond toe leken de twee sprekers ook op veel punten op dezelfde lijn te staan. Het enige, grote verschil was dat de ene de vrijmetselarij op persoonlijk vlak een spirituele en intellectuele noodzaak vond, terwijl de andere daar helemaal geen boodschap aan had. Ik heb als moderator ook niet de kaart van de complottheorieën en de grote clichés uitgespeeld, maar heb vooral vragen gesteld over atheïsme en spiritualiteit, vrijzinnigheid en maatschappelijk engagement. Van Bendegem toonde zich ook niet in alles eens wat de vrijmetselarij aangaat, maar ik maak daaruit op dat de vrijmetselarij juist haar sterkte kent in het samenbrengen van al die verschillende meningen. Kruithof zou dit juist een zwakte noemen. Hij vond ook het samenbrengen van symbolen van allerhande achtergronden in een maçonniek kader een eerder smakeloze vertoning.
Ik had wel de indruk dat het publiek het discours van de professoren kon waarderen. Ikzelf vond het alvast zeer leerrijk. Natuurlijk kon je geen echt vuurwerk verwachten: dan had je een rabiate tegenstander van niet-vrijzinnige achtergrond een forum moeten geven. En dan krijg je een discussie waar twee tegengestelde meningen nooit tot een overeenstemming kunnen of willen komen. Dan was het niveau veel lager geweest. Het was net bijzonder interessant twee overtuigd vrijzinnigen, en toevallig ook van protestantse origine, aan het woord te laten over een kwestie die zij niet gemeenschappelijk hebben.

Tentoonstelling Doornik

Nog tot 18 maart loopt er in Doornik de tentoonstelling Deux siècles de franc-maçonnerie à Tournai. Ik hoop er nog te geraken. Ik ben ook heel benieuwd naar de catalogus/documentaire publicatie van de expositie van de hand van blogger Jiri Pragman. Meer info op zijn blog:http://www.hiram.be/index.php?action=article&numero=226&PHPSESSID=d4510acab3d22ab45d60ce252d4b721d