Blanke zitting Ars Macionica: verslag

De studieloge Ars Macionica, onder de vleugels van de Reguliere Grootloge van België, bestaat sinds 1994. Inwijdingen, bevorderingen en verheffingen gebeuren hier niet. In deze werkplaatsen worden enkel bouwstukken opgeleverd die bijdragen aan de historische kennis van het maçonniek fenomeen. Ze worden jaarlijks gebundeld in de interne publicatie Acta Macionica, samen met andere wetenschappelijke artikels. De studieloge komt samen op de hoofdzetel van de RGLB in Brussel, en organiseerde afgelopen zaterdag – naar ik vernomen heb: voor het eerst – een blanke zitting. Zo een zitting heeft geen ritueel en staat open voor iedereen – maçons en profanen – en in dit specifiek geval ook voor ingewijden van een irreguliere loge. Er waren effectief leden van GOB-loges aanwezig wat deze blanke zitting – bij monde van mijn buurman – een historische gebeurtenis maakte. 
Andréa Kroon, doctoranda aan de Universiteit Leiden, mede-oprichtster van Kroon & Wagtberg Hansen (een bureau voor kunsthistorisch projectmanagement) en mede-oprichtster en voorzitster van de Stichting OVN, presenteerde in Brussel grosso modo de grote lijnen van haar proefschrift. Vrijmetselarij in Azië: loges als sociaal-economisch netwerk in de 18^e en 19^e eeuw belichtte hiervan de verschillende aspecten, met nadruk op het cultuurhistorische luik. Lakdozen, punchkommen en andere decoratieve spullen en gebruiksvoorwerpen, prominent versierd met passers en winkelhaken, werden vanuit loges in Nederlands-Indië geëxporteerd naar Europa. ‘Made in China’ avant-la-lettre, als het ware. Daarnaast belichtte Kroon, met haar typerende aangename maar ietwat onderkoelde stem, de netwerken tussen de verschillende 18^e-eeuwse werkplaatsen, de interactie met de plaatselijke bevolking, de soms erg banale interne conflicten (over de kleuren van lintjes begot!) en de ronduit aberrante drankorgiën waaraan de loges zich wel eens lieten gaan. Op zo een stevig feestje, dat de broederbanden ongetwijfeld tot op gênante hoogtes verstevigde, werd gemiddeld twee flessen wijn per persoon geconsumeerd. Dan zwijgen we nog van de andere alkoholische dranken die ter gelegenheid werden aangevoerd. Zelfs de excessen van een doorsnee cantus hier op de VUB verbleken bij het promillegehalte van deze maçonnieke feestzitting. En dan vermelden we nog niet eens het totaalbedrag dat op zo een avond door de keelgaten werd gejaagd! 
Maar goed, dit pittig detail blijft natuurlijk het meest in het geheugen hangen. Niet helemaal terecht want de lezing haalde meerdere elementen van de maçonnieke en Nederlandse aanwezigheid in Zuidoost-Azië aan. Op sommige ogenblikken was dit eerder een factuele geschiedenis terwijl op andere vlakken het gebrek aan rechtstreekse bronnen het maken van hypotheses noodzakelijk maakte. Op zich is daar zeker niets mis mee, integendeel. Ik kijk in elk geval zeer erg uit naar het moment waarop Andréa Kroon effectief haar doctoraat zal indienen en verdedigen. 
Ars Macionica, en in het verlengde de RGLB, toonde zich alvast bijzonder gastvrij. Het broedermaal illustreerde eveneens de behoorlijk goede keuken van deze obediëntie aan. Dit is ongetwijfeld een succesvol initiatief dat zeker waardering een aanmoediging verdient.