Forces occultes

Ik geef toe dat ik een fan ben van YouTube. Veel te veel tijd heb daar al aan besteed. Maar kom, je kan er soms echt wel interessante en unieke beelden vinden. De volledige legendarische aflevering van de Pak de Poen-show bijvoorbeeld. Of, om in het verlengde van deze blog te blijven, de eveneens zo goed als verloren geachte film Forces occultes. In volle Tweede Wereldoorlog werd deze propagandafilm in opdracht van het collaborerende Franse Vichy-regime gemaakt. Jean Marquès-Rivière, die in de jaren '30 naam had gemaakt met antimaçonnieke publicaties, zou het scenario schrijven. Er werd gefilmd in de tempels van de rue Cadet in Parijs, zetel van het Grootoosten van Frankrijk. De maçonnieke Orde was door de bezetter en/of het collaboratieregime verboden en ontbonden, maar via dit soort propaganda-acties moest de publieke opinie van de achterliggende redenen worden overtuigd. Zo waren er eerder al tentoonstellingen gehouden waar regalia en andere maçonnieke voorwerpen werden geëxposeerd, met als doel het publiek te overtuigen van het occulte en samenzwerend kernelement van de vrijmetselarij. Zodoende kon "de Loge", al dan niet in alliantie met "het Internationale Jodendom" ervan worden beschuldigd de feitelijke verantwoordelijke voor de Tweede Wereldoorlog te zijn. De nazi's van hun kant waren immers gedwongen om in 1939-'40 militaire actie te ondernemen tegen al die landen, zoals Frankrijk en Groot-Brittannië, die in werkelijkheid door een geheime "judeo-maçonnieke" regering werden bestuurd. 
En hoe kan je het publiek nog beter overtuigen dan met bewegende beelden? Forces occultesging op 9 maart 1943 in première aan de Champs-Elysées. Het vertelt het verhaal van de jonge en gedreven volksvertegenwoordiger Pierre Avenel, die in de jaren '30 door vrijmetselaars wordt gecontacteerd met het oog op inwijding. Avenel stemt toe, eerder uit nieuwsgierigheid. Marquès-Rivière en regisseur Paul Riche brengen vrij gedetailleerd het inwijdingsritueel van Avenel in beeld. Deze voorstelling is vrij realistisch, maar door de muziek en belichting, en het benadrukken van een aantal "occulte" elementen, wordt de toeschouwer de stuipen op het lijf gejaagd. In het verder verloop van de film wordt het zowel hoofdpersonage als publiek duidelijk dat de vrijmetselarij wel degelijk een kwaadaardig genootschap is. Incidenten zoals de Stavisky-affaire - waarbij een joods oplichter jarenlang zijn gang kon gaan en bij zijn ontmaskering in 1934 in Frankrijk haast een regimecrisis veroorzaakte - tonen de broeders van Avenel als betrokken partij en aan het slot, wanneer het hoofdpersonage tot het besef van alle intriges van zijn loge is gekomen, wordt hij ei zo na vermoord omdat hij de "maçonnieke geheimen" in de openbaarheid wou brengen. Herstellend in het ziekenhuis verneemt Avenel de oorlogsverklaring van Frankrijk aan Duitsland, en heeft hij spijt dat hij niet eerder had ingegrepen. Zijn vrouw stelt hem echter min of meer gerust: "Ces hommes sont plus forts que toi..."